Tôm hùm là một trong những món ăn đặc sản nổi bật của biển cả dành tặng cho người dân Nam Trung Bộ. Thì Tôm hùm được làm bằng tre là sản phẩm đặc biệt trong làng thủ công mỹ nghệ ở miền “trời văn đất võ” Bình Định.
Nội dung bài viết
Tôm hùm tre mỹ nghệ là gì?
Tôm hùm tre mỹ nghệ là một sản phẩm thủ công độc đáo, có kiểu dáng là con tôm. Sử dụng các vật liệu từ thiên nhiên như thân tre, cát, cây bông gòn, dây chuối,… Qua đôi bàn tay khéo léo , tài hoa của người thợ để biến chúng thành những con tôm hùm chân thật đến 99%.
Từ xa xưa, hình ảnh cây tre đã dần trở thành biểu tượng của dải đất hình chữ S. Hình ảnh cây tre Việt Nam đã đi vào lịch sử, vào thơ ca và được dùng để tạo ra những sản phẩm trong sinh hoạt hàng ngày của người dân như: giường tre, chiếu tre, rổ tre…Và đặc biệt, cho đến hôm nay cây tre còn được sử dụng để tạo nên những sản phẩm thủ công mỹ nghệ độc đáo mà đặc biệt hơn cả vẫn là “Tôm hùm tre mỹ nghệ“.
Đây là một sản phẩm mang đậm bản sắc dân tộc được làm nên từ bàn tay mềm mại của những người nghệ nhân. Để có được một con tôm tre như thật những người thợ nơi đây phải đi tìm hiểu, quan sát những con tôm hùm thật, đang bơi trong nước, rồi mới mô phỏng từng chi tiết.
Để làm được sản phẩm này đòi hỏi sự sáng tạo, đôi bàn tay phải khéo léo, kết hợp với độ dẻo vốn có của cây tre. Và trải qua nhiều giai đoạn rất công phu cho đến từng chi tiết nhỏ nhất. Điều này đòi hỏi phải chính xác và hòa quyện vào nhau, nếu trong từng giai đoạn hoặc một chi tiết nhỏ bị lỗi, thì sản phẩm sẽ không được hoàn thiện, không được mềm mại giống như thật.
Hiện nay sản phẩm “Tôm Hùm Tre” dần được nhiều khách hàng yêu quý, bởi nó vừa đẹp, vừa sắc sảo và trong đó chất chứa những đặc trưng của người con đất Việt.
Qúa trình thực hiện sản phẩm tôm hùm tre thủ công mỹ nghệ
Lựa chọn nguyên vật liệu
Để tôm tre thật sự có hồn, ngoài đôi bàn tay khéo léo, tinh tế và óc sáng tạo thì nguyên liệu để làm ra sản phẩm cũng quan trọng không kém. Loại tre chuyên dùng để sản xuất tôm phải được ngâm 6 tháng dưới bùn, sau đó vớt lên và phơi thật khô.
Tiếp theo cây tre được người thợ cưa ra làm nhiều đoạn, mỗi một đoạn lại được tẩm hóa chất rồi tiếp tục được phơi nắng, sấy và lại được xông hóa chất chống mối mọt. Nhờ vậy sản phẩm tôm tre có tuổi thọ rất cao.
Công đoạn thực hiện đầu và thân tôm tre mỹ nghệ
Phần đầu của tôm hùm tre nhìn có vẻ rất phức tạp nhưng thực tế thì làm rất đơn giản. Đầu tôm được những người thợ sử dụng gỗ cây bông gòn rất mềm và nhẹ để chạm trổ theo mô hình của đầu tôm sau đó tiến hành chà nhám và phủ lên một lớp keo để tạo chất kết dính, sau đó đó rải thêm một lớp cát mịn để tạo độ nhám cho đầu tôm.
Công đoạn khó nhất khi làm tôm hùm là tạo ra cái dáng cong cong của thân tôm. Phần thân này được làm bằng những khúc tre tròn, cưa xéo, đòi hỏi người thợ phải tính toán chi tiết, cắt cho phù hợp và được xếp theo quy cách từ lớn đến nhỏ dần về phía đuôi, chúng được kết nối với nhau bằng dây thép.
Phần đuôi tôm được làm từ những miếng tre chẻ rất mỏng, vuốt láng và xếp xòe ra. Râu tôm được làm bằng dây chuối quấn vào sợi thép để nó có thể ngoe nguẩy như tôm thật.
Công đoạn liên kết các chi tiết sản phẩm tôm hùm tre mỹ nghệ
Để hoàn thành sản phẩm thì cần phải có chất kết dính. Người nghệ nhân đã tạo ra một loại keo có độ bám dính rất cao, ngâm vào nước không rữa nhưng lại không bị dính vào tay. Toàn thân con tôm hùm tre như: râu, sừng, mắt, đầu, mình, chân, đuôi được kết dính lại là nhờ chất keo này.
Sau khi liên kết các công đoạn như trên thì người nghệ nhân tiến hành gắn vây tôm vào thân tôm một cách khéo léo để tạo ra hình dáng của con tôm.
Thực hiện công đoạn phun sơn lên tôm hùm tre mỹ nghệ
Để con tôm nhìn trông sắc sảo và giống như thật thì người nghệ nhân tiếp tục phun lên con tôm một lớp sơn, những phần khó như thân tôm sẽ được tô vẽ một cách cẩn thận để sản phẩm được sống động hơn và lung linh như một con tôm thật.
Kết quả thành phẩm tôm hùm tre mỹ nghệ.
Sau khi hoàn thành tôm hùm tre được treo trang trí trong phòng khách, caffe, khách sạn, khu nghĩ dưỡng hoặc làm quà tặng, sản phẩm mang biểu tượng củ sự may mắn, dồi dào năng lượng và phát triển.
Hiện tại sản phẩm tôm hùm tre rất được du khách trong và ngoài nước yêu thích vì đây là một trong những sản phẩm thủ công mỹ nghệ độc đáo có sự sáng tạo đặc biệt và mang đậm nét đặc trưng của người dân Việt Nam trong việc biến những thân tre vô hồn thành những con tôm hùm sinh động như thật là sự sáng tạo mang tính “đột phá” trong việc giới thiệu cây tre Việt Nam đến với bạn bè thế giới.
Bài viết liên quan: